Rölöve Restitüsyon ve Restorasyon Nedir?

Rölöve, restitüsyon ve restorasyon birlikte sıklıkla kullanılan mimari terimlerdir. Öyleyse, birbirleriyle doğrudan ilişkili olan bu kavramları örnek bir proje üzerinden inceleyelim.

Rölöve Nedir?

Rölöve, yapının mevcut halinin işlendiği çizimlere verilen isimdir. Bu projelerde bina, anıt vb. yapıların şu anki durumu işlenerek proje haline getirilmektedir. Aynı zamanda, yapıdaki bozulmalar, değişimler, eskimeler, çatlaklar gibi tüm ayrıntılar çizim ile ifade edilir. Rölövede işlenen bütün bozulmalar bir lejant ile ifade edilmelidir. (Örneğin; tuğla malzeme, sıva bozulmaları, çatlaklar…) Bu gösterimler tarama (hatch), renklendirme gibi yöntemlerle plan, kesit, görünüş ve detaylara işlenmelidir.

• Mevcut duvar yüzeylerinde ölçüler sıfır noktası (0.00) ile başlar ve devamındaki her ölçü bu sayıya eklenerek gider. (0.90 , 1.50 gibi)
• Sonrasında duvar yüzeylerindeki çıkıntılar, köşeler ve kapı-pencere gibi alanlar arasında çapraz ölçüler verilmelidir. (Üçgenleme yöntemi)
• Zemin, tavan ve duvar yüzeylerindeki malzemeler ve mekanın ismi ile alanı proje üzerinde ifade edilmelidir.
• Kapı, pencere ve dolap gibi ögelere boyutlarına göre numaralar verilmelidir. (P1, K2 gibi)

Rölöve projesi tamamlandıktan sonra, kurul yetkilileri tarafından ayrıntılı bir şekilde inceleme yapılmaktadır. Bundan dolayı, çizimin hem şema, hem de ölçü açısından doğru olması bu aşamada oldukça önemlidir. Yapıda kaybolmuş ya da değiştirilmiş elemanlar tanımlanmış olmalıdır. Yükseklik farklarının olduğu her noktada kot verilmelidir. Belediye ve tapu kayıtlarını yansıtan resmi belgeler ile rölövedeki bilgilerin uyumu sağlanır.

Rölöve, proje çiziminin yanı sıra yapının fotoğraflanması ve raporlarının hazırlanması aşamalarını da kapsayan bir çalışmadır. Rölöve raporunda yapının ait olduğu dönem ile ilgili bilgiler, yapının tarihi fotoğrafları ve belgeleri yer almalıdır. Sonrasında, yapının şu anki durumunu tanımlayan detaylı açıklamalar yapılmalıdır. Yapım sistemi analiz edilmeli ve yapıya eklenmiş, çıkarılmış veya değiştirilmiş alanlar tespit edilerek işlenmelidir.

Restitüsyon Nedir?

Restitüsyon, yapının mevcut halindeki izlerden yola çıkılarak ilk yapıldığı halinin belirlenmesi ve çizilmesine verilen addır. Bu aşamada, yapının ilk haline ulaşmak için tarihi belgeler, görseller ve mevcut izlerden yola çıkılmalıdır. Varsayımlar üzerinden bir yaklaşım yapılmamalıdır.

Elde edilen verilerin yetersiz olması halinde, yapının yapıldığı dönemin özellikleri göz önüne alınarak, o dönemki yapılarla karşılaştırmalar yapılmalıdır. Yapılan bütün yaklaşımlar ve izlerle ulaşılan tanımlamalar restitüsyon raporuna aktarılmalıdır.

Bu proje kapsamında, yapının çeşitli dönemlerdeki hallerini ayrı ayrı işlemek gerekebilmektedir. Bazı değişiklikler nitelikli ve niteliksiz olarak değerlendirilerek kurulun takdirine sunulmalıdır.

• Restitüsyon projesinin çiziminde, rölöve referans alınarak ilerlenmelidir. Malzemeler ilk yapıldığı dönem baz alınarak değiştirilmelidir.
• Bu çizimlerde ölçü yoktur.
• Yapıya sonradan eklenilmiş veya değiştirilmiş kısımlar kaldırılarak, yapı özgün haline dönüştürülür. (Örneğin; muhdes duvarlar, muhdes kapılar)

Restorasyon Nedir?

Restorasyon, yapının özgün hali belirlendikten sonra yapıya yapılacak müdahaleleri ve onarımları ifade eden çizime verilen isimdir. Rölöveden yola çıkılan bu projede, restitüsyon esas alınır. Yapıya yeni bir fonksiyon verilerek günümüz koşullarını karşılayacak bir tasarım elde etmek amaçlanmaktadır.

• Restorasyon projesinde, taşıyıcı sistem, zeminle ilgili sorunlar, günümüz ihtiyaçlarını karşılama, şema değişiklikleri analiz edilmelidir.
• Gerekli onarım ve bakımlar yapılmalıdır. Bu esnada yapının özgünlüğünün bozulmamasına öncelik verilmelidir.
• İhtiyaç varsa yeni fonksiyonlar da eklenebilmektedir.
• Yapının son durumu göz önüne alınarak ölçü ve malzeme bilgileri verilmelidir. Bütün detaylar çizime aktarılmalıdır. (Sistem detayı, kapı-pencere ve dolap detayları…)
• Çözüm yöntemleri kurul onayına sunulmalıdır.

Sonuç olarak, geçmişin izlerini yok etmeden, geleceği var edeceğiniz nice rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerine…