Perspektif Nedir? Çeşitleri ve Kullanılan Temel Terimler Nelerdir?

Perspektif, iki boyutlu bir yüzeye bir nesnenin veya mekanın üç boyutlu görünüm kazanacak şekilde aktarılmasına verilen isimdir. Çeşitli tekniklerle yapılabilen çizim, bir iz düşüm tekniği olarak ifade edilebilmektedir.

Perspektif çizimde, gözlemcinin nesneye veya mekana olan uzaklığı ve pozisyonunu dikkate alınır. Gözlemci pozisyonunu değiştirdikçe faklı bakış açıları, dolayısıyla farklı perspektifler ortaya çıkar. Nesneye veya mekana olan uzaklık arttıkça nesneler küçülmekte, uzaklık azaldıkça ise nesneler büyümektedir.

Perspektif çizimleri mimarlar, mühendisler, endüstriyel tasarımcılar, fotoğrafçılar ve resim üzerine yoğunlaşan meslek dallarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Çizilme amacı, bir tasarımın üç boyutta ifade edilmesi, bir bakış açısının yansıtılması veya tamamen ilgi alanının gerektirdiği durumlar olabilmektedir.

Perspektif Çeşitleri Nelerdir?

Temel olarak iki başlık altında incelenirler.

Çizgi Perspektifi: Paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi yani küçülmesi ile oluşan perspektif çizimdir.
Renk Perspektifi: Işığın değişmesi ve cisimlerin bizden uzaklaştıkça renklerinin değişim göstermesiyle oluşan perspektif çizimidir.

Perspektifte Kullanılan Terimler Nelerdir?

Üç Boyut: En, boy ve yüksekliğe sahip nesneler üç boyutlu olarak adlandırılır. Bir dikdörtgen iki boyutlu iken, bir dikdörtgenler prizması üç boyutludur. Perspektifte amaç, nesnelerin üç boyutlu görünüme kavuşmasıdır.

İz Düşüm: Nesnenin bir düzlem üzerine düşürülen görüntüsüdür. Ön görünüş izdüşümü, üst görünüş izdüşümü, yan görünüş izdüşümü vb. şekilde aktarılmaktadır..

Bakış Noktası: Gözlemcinin perspektifi çizilecek mekan veya nesneye baktığı sabit noktadır.

Gözlemci Bakış Uzaklığı: Gözlemcinin bulunduğu bakış noktası ile perspektifi çizilecek nesne arasındaki mesafedir.

Bakış Yüksekliği: Bakış noktasının yer düzleminden göz hizasına kadar olan yüksekliğidir. Ufuk çizgisi yüksekliğini verir.

Tüm bu terimler çizimi oluşturan ana terimlerdir. Şimdi de perspektif çizimi içerisinde kullanacağımız terimleri inceleyelim.

Yer Çizgisi (Zemin Çizgisi): Düşey konumda bulunan resim düzleminin yatay yer düzlemi ile yaptığı ara kesit çizgisidir. Yer çizgisi önünde kalan cisimler olduğundan büyük, yer çizgisi gerisinde kalan cisimler olduğundan küçük görünür.

Ufuk Çizgisi: Yer ile gök düzlemlerinin birleştiği çizgiye ufuk çizgisi adı verilmektedir. Perspektif çizimde ufuk çizgisi, gözlemci kişinin göz hizasından geçtiği farz edilen yatay düzlemin, düşey olan resim düzlemini kestiği yatay ara kesit çizgisidir. Zemin çizgisi ile göz hizası arasındaki bu yükseklik insan ölçeğinde yaklaşık 160 cm’dir.

Kaçış Noktası: Bakış noktasından uzaklaşarak sonsuza doğru gelen, gerçekte birbirlerine paralel olan ancak resim düzlemine paralel olmadıkları için kapanarak birleşiyormuş gibi görünen doğruların ortak kesişme noktasına kaçış noktası adı verilmektedir. Perspektifte yatay çizgilerin tamamı buraya ulaşır.

Resim Düzlemi: Perspektif iz düşümünün üzerine resmedileceği, aktarılacağı düşey düzlemdir.

Perspektifte Çizim Sırası Nasıl Olmalıdır?

Perspektif çizimine başlamadan önce bir yer çizgisi oluşturulmalıdır.
Merkezin üzerinde bulunacağı ufuk düzlemi belirlenmelidir.
Bir veya birden fazla kaçış noktası (merkez) konumlandırılmalıdır.
Çizimde öncelikle dış sınırlar oluşturulmalıdır. Bir iç mekan çizilecek ise önce duvar, tavan ve zemin gibi büyük yüzeylerin çizilmelidir. Bir dış mekan çizilecekse öncelikle kütle sınırları gibi yüzeyler çizilmelidir.
Dış hatlar oluşturulduktan sonra küçük detaylara geçilmelidir. Bir iç mekan çizilecek ise mobilyalar, raflar, halı ve dekorasyon elemanları gibi detaylar işlenmelidir. Bir dış mekan çizilecekse kapılar, pencereler, balkon gibi alanlar çizilmelidir.

Bu yazımızda perspektifle ilgili kavramlara ve perspektif çizimine dair başlıklara değindik. İyi çizimler!