Mimari Tasarımda Deprem Bilincinin Geliştirilmesi
Mimari tasarım sürecinde yapı fonksiyonunun oluşturulması ve estetik kaygılar çerçevesinde yapılarda strüktürel dizayn göz ardı edilebilmektedir. Güçlü çerçeve bağlarının kurulması projenin temel gereksinimleri arasında olup deprem bilincinin sonuçlanması için projenin mimarı tarafından ön kurgusu mutlaka yapılmalıdır.
Mimari tasarım sürecinde ön strüktür kurgusu yapılmazsa;
- Birbirini takip etmeyen düşey taşıyıcılar neticesinde süreksiz çerçeve dizaynı,
- Çerçeveleri meydana getiren kirişlerin birleşme noktalarında yükü aktaracak düşey taşıyıcının bulunmaması,
- Çerçeve dışında kalan bağımsız düşey taşıyıcılara,
- Zemin katta düzensizlik (duvar-cam, boşluk-doluluk) sonucu yumuşak kat oluşumu,
- Deprem anında gelen yatay yük neticesinde kaçınılmaz yıkıma neden olur.
Mimari tasarım sürecinde çevre yapılarının analizi yapılmazsa;
- Komşu bina kirişlerinin tasarlanan yapının kolonlarına çekiç etkisi yapması,
- Topoğrafik yapı gereği komşu yapı temel kotunun çok yüksekte olması sonucu tasarım alanında yapılacak hafriyatın çevresel risk ve toprak kayması riski oluşturması,
- Yapılan iş veya deprem anında ağır hasara ya da yıkıma neden olur.
Mimari tasarım sürecinde tasarım, strüktürle veya etkileyecek şekilde çözülmeye çalışılırsa;
- Projelerde kirişlerin şişirilmesi ile cephe tasarımı yapılmak istendiğinde zayıf kiriş, güçlü kolon ilişkisinin göz ardı edilmesi,
- Çatı parapetlerinin gerekmediği takdirde daha ağır betonarme duvar ile oluşturulması,
- Zemin katta oluşturulacak açıklıkların veya pencerelerin kısa kolon etkisi oluşturması,
- İç mekân tasarımında rijit eşyaların kolonu baskılayacak, hareketini sınırlayacak şekilde konumlandırılması,
- Havalandırma bacalarının kolon veya perde duvar yanından çıkarılmasının döşeme süreksizliği oluşturması yatay yük oluşumunda eşit esneme yerine yıkıma neden olacaktır.
Mimari tasarımın uygulamaya dönüştürülmesinde tasarımlar değişirse;
- Cephe tasarımında alüminyum, çelik kabuk, kaplama vb. kullanılan malzemenin yapı yüzeyi ile ankraj arasındaki açıklığının uygulama sırasında estetik kaygı ile daha yüksek tutulması sebebiyle hesapta olmayan moment oluşturması,
- Bodrum katta önceden açılmamış pencere ve tesisat boşluklarının oluşturulması için sonradan perde duvarının veya döşemenin delinerek açılması deprem anında yanal ve düşey yüklere destekleyici etkiye neden olur.
